Nits
NITS – NEON *****CD
Sterven in schoonheid
Na een bijzonder onfortuinlijk jaar – studio De Werf brandde in mei af – ziet NEON het levenslicht. Het album was al vòòr de brand opgenomen. Het album begint met Sunday painter. Het is vintage NITS. Rob Kloet toont zich – voor de zoveelste keer – een unieke, creatieve drummer. De Sunday painter; de schilder die niet schilderen mocht en dat toch ging doen. Het is een verraderlijk intro op NEON. Ghost ranch gaat een andere toer op. Donker, mysterieus. Het roept de sfeer van de donkere nummers op ANGST (2017) op, en dat is, wat mij betreft, een feest der herkenning.
ANGST werd in 2017 mijn favoriete plaat van de Nits. KNOT volgde in 2019, maar kon mij niet zo grijpen als ANGST, totdat ik de nummers van dat album, uiteindelijk, live hoorde. Qua geluid heeft NEON veel meer weg van ANGST. Ghost ranch eindigt in mysterie, in een ogenschijnlijk niets, er wordt meer sfeer opgeroepen dan een song met refrein met kop en staart. Dat soort nummers spreekt mij juist aan. Spoken zit vol met filmische NITS geluiden, vervreemdende geluidjes en sfeertjes. NITS blijven niet alleen creatief, maar verkennen ook nog steeds nieuwe grenzen. Onder een toets van ogenschijnlijke lichtheid gaat een donkere laag door.
Beromünster is één van de beste nummers ooit door de NITS gemaakt. Melancholiek, donker. Wonderschoon. Beromünster, Ghost ranch en Sunday painter werden in het afgelopen jaar al live gespeeld. Wat ook op valt is dat NEON in nóg diepere en donkerder kwaliteit van opnemen. Je wordt de muziek íngezogen. Er is op dat moment niets anders.
Peninsula is opmerkelijk. Qua begin lijkt het mij alsof ik op het album Grace for drowning van Steven Wilson terecht gekomen ben. Het zou een nummer kunnen zijn wat op KNOT gestaan kon hebben. Donker, prettig dwars klinkend. Ook hier wordt meer een sfeer opgeroepen dan een conventioneel nummer. Spannend.
Lino bo bardi geeft Robert Jan Stips de ruimte, totdat Hen fluitend in valt. Het nummer ademt de sfeer op ANGST uit. Niets mis mee. Rob Kloet speelt onnavolgbaar allerlei ritmes. Alsof je live kijkt naar een schilderij van de drie heren waar zij op dat moment tegelijkertijd aan werken. En het is prettig kijken. Het verveelt geen seconde en je vraagt je af welke (penseel)streek ze je nu weer gaan leveren. Groots, meeslepend. Als een film uit de jaren dertig. Gejaagd door de Nits. De aftiteling mag láng weg blijven. Ontroerende muziek die zich gelijk tussen je oren nestelt.
NEON gaat sonisch gezien nóg dieper. Een soort The good, the bad and the ugly anno 2022. Wie duikt er uit de bergen op. Het antwoord blijft in de mist. Een subtiele thriller klopt onder de hartslag van de synths.
Tremolo roept bij mij gelijk de beste muziek van Talk Talk op. April 5th van The colours of spring of Chameleon day van datzelfde album. Talk talk begon met die nummers te sterven in schoonheid. Vervolmaakt met de albums Spirit of Eden en Laughing stock. Kippevel mooi. Kun je je allerbeste muziek schrijven op je begin zeventigste? Hier wordt het bewezen.
Shadow letter zuigt je gelijk hypnotiserend in Arabisch aandoende sferen. Het zoveelste prijsnummer op NEON. Slepend, betoverend als een 1001 nacht als lopend door een nachtelijke zwoele woestijn. Spannend is wéér zo’n omschrijving die bij mij op komt. Het nummer stijgt halverwege helemáál op. Fábuleus.
Peugeot 504. De titel brengt mij terug naar de jaren zeventig. De Javastraat in Den Haag. Daar had je een Peugeot 504 dealer met showroom. Het intro alleen is al tranen trekkend mooi. Ik herken het ergens van. Ik herken het van een nummer van The Cure op het album Disintegration (1989). Is dat erg? Helemaal niet. Mijlenver van.
Mantelpiece zit vol effecten en is met Peugeot 504 een rustpunt op NEON. Het is meer vintage NITS en ademt de sfeer van ANGST en KNOT tegelijkertijd uit. When a tree zit ook vol met ritmische sfeertjes en doen denken aan een lome zomernamiddag. Iedereen loopt naar huis en zelf zit je nog even. De zee is kalm. Die sfeer. Het nummer eindigt onbestemd en donker, als prelude op The weaver.
Hoe lang heb ik nog om aan mijn tapijt te werken, mijmert Henk Hofstede. Hopelijk nog lang. The weaver roept ook de donkerder nummers van ANGST op. Thematisch sluit NEON aan op ANGST en KNOT.
NEON is het beste wat de Nits ooit maakten. Alwéér zeg ik dat van een album van hen, de afgelopen 5 jaar. Old soldiers never die, they just fade away. Nits sterven nooit. Ze sterven in schoonheid en wij.. wij reizen met ze mee naar hun klankhemel. Zo lang als we kunnen..
Door Thomas Kamphuis
Recente reacties