Nits
Nits met Nit50 – Jubileumtour 50 jaar NITS live in Carré Amsterdam.
Vorig jaar kondigden (de) Nits een paar optredens aan van wat uiteindelijk een tour zou worden naar aanleiding van hun 50 jarig bestaan. Twee concerten werden aangekondigd voor april 2024 in Carré. Dat was toen al behoorlijk ver vooruitgedacht en gehoopt, want een ziekte die Henk Hofstede trof maakte opeens niets meer zeker. Maar zie: een combinatie van medicijnen, een wonder en wat een onuitroeibare wil moet zijn om, hoe dan ook, dóór te gaan en zich bezig te houden met waar zijn hart ligt brachten in september vorig jaar opnamen voor wat Tree house fire zou worden én een heuse tournee op de been. Het bracht afgelopen maand Nits al in Duitsland, Zwitserland, België en Frankrijk. En: tot veler verrassing en misschien wel verbazing: het ging goed. Zelfs zó goed dat men, aangekomen in Carré, totaal geen weet zou kunnen hebben van de malheur die Henk Hofstede overkwam en toch ook nog steeds met zich meedraagt.
Maar dat is buiten het unieke publiek gerekend die Nits nu al zo lang volgt. Bij het opkomen op het podium wordt massaal door het publiek opgestaan en geklapt. Normaal het slotakkoord wordt voorzien van een feestelijke entree, nog voordat er ook maar 1 noot gespeeld wordt. Het is misschien wel het mooiste moment van de avond. Er worden blikken uitgewisseld die veel met ontroering en triomf te maken hebben. ‘Ze/we zijn er nog’ en ‘ze zijn er weer, gelukkig’ hangen onuitgesproken in de lucht van een avond die alleen al hierom niet meer stuk kan gaan. Het groeiend besef van de niet vanzelfsprekendheid van deze of een volgende keer brengt bij het publiek een extra laag in een schilderij die Nits zal schilderen gedurende het concert. Zó veel concerten werden gedachteloos vast wel weer gevolgd door een volgende tour dat ze soms kunnen vervliegen. Die tijd is niet meer en voegt die extra laag toe. Een laag, die zich, Nits eigen, eigenlijk zo slecht in woorden laat vangen. Toch een, zij het onbeholpen, poging daartoe van ondergetekende.
Photo: (C) Jan-Willem Bullee – http://www.w75.nl
Het concert begint ingetogen, met een – bijna – integrale uitvoering van het dit jaar verschenen album Tree house fire. Hoezeer – in slechts een paar maanden tijd – die nummers verder gerijpt en van nog weer meer nuances voorzien zijn, blijkt uit de uitvoering in Carré. Wat ook blijkt is, dat de nummers nog beter klinken dan op het album. Henk Hofstede zijn stem klinkt als vanouds. Het perfecte geluid in Carré helpt niet alleen mee: het tilt het hele concert naar een diepte en duidelijk hoorbare gedetailleerdheid die je van in de ene verbazing in de andere doet verzeild raken. Je raakt verdwaald in een doolhof van geluiden en – waarschijnlijk iedere keer weer – unieke haarfijne subtiele aanvullingen en veranderingen in een nummer die, hoe bekend ze ook zijn, ze iedere keer weer fris en onvoorspelbaar maken. En verdwalen zullen we, van de ene verrassing in de andere, totaal los van alle ‘dagelijksheden.’ Zonder verder te overdrijven voelt een concert van de Nits, en zeker vanavond, als een bijna transcendente, overstijgende ervaring die tijd en plaats doen vergeten. Ondergetekende komt na een Nits concert altijd niet alleen ontroerd maar ook geestelijk opgeschoond thuis. Weer in aanraking gekomen wat wat er écht toe doet. Verwondering en op een niveau geraakt waar men in de non-verbazing van alledag niet of: niet meer, in raakt of weg zakt.
Natuurlijk, Henk Hofstede daarbij als opperhoofd, maar Nits heeft drie opperhoofden met ieder een eigen onbetwist en onderling erkend gezag en scala van alom vertegenwoordigd. Zowel Henk Hofstede als Rob Kloet als Robert Jan Stips kunnen een muzikaal aura opentrekken als ware er – op ieder zijn plek – meerdere muzikanten aan het spelen. Robert Jan Stips alleen al in de vorm van keyboards én basspeler. Men vergeet dit al snel door de ogenschijnlijke vanzelfsprekendheid of terloopsheid van zijn spel, maar Stips verwerkt alle basnoten door zijn keyboardspel. Eigenlijk is hij de Jimi Hendrix van de toetsenisten. Hij speelt een basis, dat alleen al op unieke wijze, daar doorheen dan die bas, en daar boven op ál die effecten. Effecten, die in mijn ogen zó terloops vaak tot stand komen, dat ik mij afvraag of hij ze de volgende avond nog herinnert, laat staan kan repeteren. Het maakt ieder Nits concert uniek. Rob Kloet, ook al zo’n entiteit op en in zichzelf, heeft eigenlijk maar een heel bescheiden drumstel, maar maakt daar – als geen ander – gebruik van. Hij is in zijn volharding – want dat is het woord – een meester. Bedenk hoe men uitbundig en van links naar rechts vaak drummers hun gang ziet gaan. Zo niet Rob Kloet. In de beperking zit hier de meester. Vaak beweegt hij zich maar in een taartpuntspectrum van het drumstel en haalt dáár, gecombineerd met drum en percussie het uit. Vaak zijn de ritmes dóórlopend maar dwingend door een heel nummer heen, en het vraagt een enorme volharding om zo’n ritme tot het eind toe – zonder misslag – uit te houden.
Eén en ander wordt mij andermaal duidelijk vanuit de positie van waaruit ik het concert volg, van de linkerzijde, op redelijke hoogte op een balkon. Robert Jan Stips, Henk Hofstede en Rob Kloet zijn een soort Riem van Orion – Alnitak, Alnilam en Mintaka, drie sterren op een rij – die juist door die positionering op het podium – en dus niet de drummer en/of toetsenist verstopt ergens achter op het podium – spelen zoals ze spelen. Dicht op elkaar in een drie-eenheid. Dit keer begeleid door 3 achtergrondzangeressen, Jayne Bordeaux, Sacha de Bruin en Sheena Tchai, hier en daar een extra toets toevoegend zoals op het prachtige nieuwe nummer Big brown building burning.
Natuurlijk passeren ook de ‘usual suspects’ A touch of Henry Moore, Nescio, Bauhaus chair, J.O.S days, Cars and cars en In the Dutch mountains.
The infinite shoeback, Two skaters, Three sisters, Walter & Connie en Ivory boy nemen ons mee in een zó omvangrijke catalogus dat zelfs een concert wat een dag zou duren niet toereikend genoeg is. Opmerkelijk is ook het bezoek wat wordt gebracht aan het nog redelijk recente album Angst (2017) in de vorm van Yellow socks en Lits jumeaux. Twee nummers die alleen al laten horen hoe graag je het hele album integraal wil horen omdat het zo’n geheel vormt. Ondergetekende hoopt nog steeds dat van die tour – dan wel deze tour – nog een DVD uitgebracht zal worden.
Two skaters krijgt hierbij een extra dimensie omdat Henk de gitaar gebruikt die de brand in De Werf als enige voorwerp overleefde. De gitaar, zonder wie verschillende nummers niet zo zouden klinken als ze altijd klonken. Alsof ook dát zo heeft moeten zijn. De muziek neem je tenslotte altijd mee en laat zich niet verbranden.
Dáár van was een magische avond in Carré getuige.
Gehoord en gezien: 14 april 2024, Carré, Amsterdam.
Door Thomas Kamphuis
SETLIST:
Month of May
Big Brown Building Burning
The Tree
The Bird
The Attic
The House
A touch of Henry Moore
The Wind has no Clothes
Infinite Shoeblack
Nescio
DaDaDa
Two Skaters
Bauhaus Chair
Yellow Socks
Lits Jumeaux
Three Sisters
Walter & Connie
Les Nuits
J.O.S. Days
Beromünster
Cars & Cars
—–
Ivory Boy
In the Dutch Mountains
—-
Sketches of Spain
Recente reacties